Czyszczenie wykładzin i dywanów nie jest wiedzą tajemną czy też nauką ścisłą, lecz raczej rodzajem sztuki. Cały proces można streścić w czterech punktach opisanych poniżej, które nie są żadnym zaskoczeniem. Diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach, ponieważ czeka nas wybór odpowiedniej metody czyszczenia, urządzeń i środków chemicznych w zależności od konstrukcji wykładziny, rodzaju włókna, z jakiego wykonane jest runo, oraz stopnia i typu zbrudzenia. 

Usunięcie zabrudzeń nierozpuszczalnych

W pewnym uproszczeniu możemy podzielić brud na trzy kategorie: nierozpuszczalny, rozpuszczalny w wodzie i rozpuszczalny chemicznie. Po zbadaniu struktury brudu w wykładzinie okazało się, że blisko 80% zabrudzeń występujących w wykładzinie jest nierozpuszczalna.
Jedynym sensownym sposobem usunięcia zabrudzeń nierozpuszczalnych jest odkurzanie na sucho, które powinno stanowić zarówno element codziennej pielęgnacji wykładziny, jak i obowiązkowy zabieg poprzedzający czyszczenie, niezależnie od stosowanej metody. Dużym błędem jest uznanie, że nie warto odkurzać wykładziny, ponieważ „brud i tak zostanie odessany w trakcie prania”.  BŁĄD!!! Ważny jest dobór odpowiedniego odkurzacza. 
Najskuteczniejsze są odkurzacze z wirującą szczotką, która w czasie pracy rozczesuje włókna wykładziny i unosi zabrudzenia zbyt ciężkie do ruszenia tradycyjną ssawką. Ze względu na wygodę pracy najlepsze są odkurzacze kolumnowe (oczywiście z wirującą szczotką). W przypadku gdy brud zalega blisko osnowy lub runo jest mocno zbite, konieczne jest połączenie odkurzania z zabiegiem podnoszenia runa specjalnym urządzeniem tzw. Pile Lifter. Odpowiedni sprzęt do odkurzania i podnoszenia runa opisany jest w dziale Urządzenia
W szczególny sposób należy potraktować obszar w okolicy wejścia do obiektu. W trakcie odkurzania warto uklęknąć, rozchylić włókna wykładziny i sprawdzić, czy w głębi, na podłożu (osnowie), nie pozostały zabrudzenia. Obszar wokół wejścia, a szczególnie wycieraczki tekstylne, trzeba odkurzać systematycznie nawet kilka razy dziennie. Jeżeli nie zadbamy o regularne odkurzanie nastąpi kumulacja brudu, wykładzina „nasyci się brudem” i proces ten będzie postępował w głąb pomieszczenia. 

 

Rozpuszczenie brudu

Po usunięciu na sucho zabrudzeń nierozpuszczalnych należy doprowadzić do rozpuszczenia brudu, który pozostał na wykładzinie. Pojęcie „rozpuszczanie brudu” używane jest tu w znaczeniu potocznym i w zależności od rodzaju brudu oznacza oddzielenie brudu od włókna, wytworzenie emulsji (zabrudzenia na bazie oleju), czy też „zmydlenie” tłuszczu. Najrzadziej „rozpuszczanie brudu” oznacza rozpuszczanie, ale to też się zdarza w przypadku niektórych zabrudzeń na bazie wody.
Ten wstępny etap, jakim jest rozpuszczenie brudu, decyduje o skuteczności czyszczenia, a jest jednocześnie najbardziej zaniedbywany. Celem rozpuszczania brudu jest oddzielenie go od włókna wykładziny. Na skuteczność rozpuszczania brudu mają wpływ cztery czynniki: działanie chemiczne, temperatura, działanie mechaniczne oraz czas.

Działanie chemiczne

Bez zastosowania środków chemicznych, czyli detergentów połączonych z odpowiednimi dodatkami, możemy jedynie liczyć na niewielki efekt mechanicznej erozji brudu pod wpływem czynników ?zycznych i oddzielenie śladowych ilości brudu od włókna. Trudno to nazwać profesjonalnym czyszczeniem.
Dzięki zastosowaniu środków chemicznych osiągamy:

• - obniżenie napięcia powierzchniowego wody oraz oddzielenie brudu od włókna,
• - emulsykację zabrudzeń o charakterze oleistym,czyli mówiąc prościej, rozbicie tych zabrudzeń na drobne cząsteczki i wytworzenie zawiesiny,
• - zmianę tłuszczy w mydło, które następnie możemy rozpuścić w wodzie i wypłukać,
• - otoczenie cząstek brudu ładunkiem elektrostatycznym tak, aby zostały oddzielone od włókna i od siebie nawzajem.

Opisane powyżej działanie chemii stanowi esencję profesjonalnego czyszczenia i pozwala zrozumieć przyczyny, dla których udaje się nam usunąć brud z wykładziny lub ponosimy porażkę.
UWAGA! Wszelkie środki chemiczne stosowane do czyszczenia mogą powodować naruszenie koloru wykładziny, dlatego należy przed ich użyciem przetestować je na fragmencie wykładziny, który nie jest wyeksponowany. Zabronione jest używanie wybielaczy chlorowych i tlenowych, poza szczególnymi zastosowaniami i bez specjalistycznego przeszkolenia.
 
 

Temperatura

Wyższa temperatura wspomaga proces redukcji napięcia powierzchniowego, oraz wzmaga działanie środków czyszczących. Empirycznie stwierdzono, że podniesienie temperatury roztworu detergentu o 10°C podwaja skuteczność jego działania. Po podgrzaniu roztworu o kolejne 10°C uzyskujemy czterokrotne zwiększenie skuteczności chemii w stosunku do temperatury pokojowej.

Jak można w praktyce uzyskać wyższą temperaturę? Poprzez rozpuszczanie koncentratów w ciepłej wodzie oraz stosowanie maszyn ekstrakcyjnych z przepływowym ogrzewaczem.

Czy wysoka temperatura nie szkodzi wykładzinie? Nie. Woda nie może przecież mieć temperatury wyższej niż 100°C (przy normalnym ciśnieniu), a jednocześnie w czasie natrysku detergentu podlega schłodzeniu. Teoretycznie najwyższa temperatura roztworu na wykładzinie to ok. 97°C. Włókna syntetyczne ulegają zmiękczeniu w temperaturze 149°C (polipropylen) oraz 232°C (poliamid). Obróbka termiczna włókna następuje w temperaturze  127 do 204°C. W procesie barwienia kolor jest utrwalany w temperaturze 110°C, przy czym proces ten trwa od 45 do 75 min. Czy nadal martwicie się wpływem temperatury? Jeżeli tak, to niepotrzebnie.

Czy ciśnienie, z jakim podaje się detergent może uszkodzić włókna? Nie. Należy jedynie zachować pewną ostrożność przy czyszczeniu wykładzin welurowych i nie stosować maksymalnego ciśnienia i temperatury jednocześnie. Uwaga ta tyczy się jedynie czyszczenia agregatami zamontowanymi na samochodzie, a nie elektrycznymi maszynami przenośnymi. Maksymalne ciśnienie stosowane w ekstrakcyjnym czyszczeniu wykładzin i dywanów to 35 barów. 

Działanie mechaniczne

Działanie mechaniczne jest istotne, aby chemia dotarła w sposób równomierny do każdego miejsca na wykładzinie oraz żeby wspomagać oddzielanie brudu od włókna. 

Najlepsze efekty daje użycie maszyn z wirującymi cylindrycznymi szczotkami typu CarpetCleaner™, ponieważ jednocześnie podnoszą, rozczesują runo i doskonale wspomagają rozpuszczenie brudu. Tego typu maszyny są bezpieczne dla wszystkich rodzajów wykładzin i większości dywanów. Pierwotnym ich zastosowaniem jest czyszczenie metodami „na sucho”, ale przy zachowaniu należytej staranności nadają się doskonale zarówno do wcierania presprayu, jak i czyszczenia metodą kapsułkowania. Alternatywą jest użycie maszyny dyskowej ze szczotką (miękką!) lub bonnetem. Przy czyszczeniu wykładzin zalecane są obroty od 150 do 200 obr./min.

Należy pamiętać że działanie maszyny jednotarczowej może uszkodzić wykładzin tkane, cięte tuftowane, płytki dywanowe oraz niektóre dywany. Szczególną ostrożność należy zachować przy czyszczeniu bonnetem, przeznaczonym do czyszczenia wykładzin supełkowych, igłowanych i ?okowanych, w których nie istnieje ryzyko sfilcowania czy też rozkręcenia runa.

Czynnik czasu

Znaczenie czasu w czyszczeniu jest często ignorowane, a przecież trudno sobie wyobrazić, że brud, który kumulował się w wykładzinie przez wiele miesięcy (lat?) zostanie rozpuszczony w ciągu kilku sekund.

Najtrudniejszy do „ruszenia” jest brud pochodzący z substancji oleistych, które z biegiem czasu ulegają utlenianiu. W wyniku utleniania oleju powstaje twarda i odporna na działanie chemiczne i mechaniczne skorupa przypominająca zaschnięty lakier. Dodatkowo utlenione zabrudzenia oleiste ułatwiają przywieranie do włókna innego rodzaju zabrudzeń oraz trwale reagują z włóknami polipropylenowymi, powodując trudne do usunięcia przebarwienia w żółtym kolorze. Do „przegryzienia się” przez utleniony olej potrzebne jest zastosowanie wszystkich opisanych powyżej czynników wspomagających, czyli mocnej chemii, temperatury, działania mechanicznego i czasu. 

Dla większości środków detergentowych optymalny czas działania to  15 minut. W przypadku silnych zabrudzeń można ten czas wydłużyć, należy jednak zadbać, by runo nie wyschło całkowicie w trakcie rozpuszczania brudu, ponieważ jego późniejsze usunięcie będzie niezwykle trudne. Środki rozpuszczalnikowe działają zwykle szybciej, wystarczy więc odczekać około 3 minuty, zanim przystąpimy do usunięcia.

Usunięcie brudu

Po rozpuszczeniu brudu usuwa się go z wykładziny w różny sposób, w zależności od metody czyszczenia:

 

Ekstrakcja. Brud jest wypłukiwany z wykładziny ekstraktorem, czyli urządzeniem natryskowo-ssącym. Ta metoda zapewnia najlepsze usunięcie brudu i ewentualnych pozostałości niepożądanych środków chemicznych.

Szamponowanie. Po zakończeniu szamponowania maksymalną ilość piany wraz z brudem należy odessać z wykładziny. Należy do tego użyć odkurzacz do pracy na mokro wraz ze środkiem do redukcji piany. Pozostała część brudu zostaje usunięta po całkowitym wyschnięciu wykładziny i krystalizacji szamponu, poprzez dokładne odkurzanie na sucho.

Kapsułkowanie. Podczas schnięcia brud jest zamykany w kapsułkach krystalizującego środka chemicznego i usuwany poprzez dokładne odkurzenie na sucho.

Suche wiórki. Brud jest wchłaniany przez wiórki i usuwany z wykładziny wraz z nimi bezpośrednio po czyszczeniu za pomocą specjalnej przystawki lub poprzez odkurzanie po wyschnięciu wiórków.

Bonnetowanie. Brud jest wchłaniany przez bonnet, który w trakcie czyszczenia większej powierzchni należy regularnie płukać i odciskać.

Sucha piana. Szampon krystalizuje wiążąc brud, który ostatecznie usuwany jest poprzez odkurzanie po całkowitym wyschnięciu wykładziny.

Niezależnie zatem od metody czyszczenia, brud jest w jakiś sposób usuwany z wykładziny po uprzednim rozpuszczeniu. Stosując pewne uproszczenie we wszystkich przypadkach możemy nazwać to „ekstrakcją brudu”.

Suszenie

Zalecane jest, aby w miarę możliwości wykładzina po czyszczeniu nie była eksploatowana do momentu całkowitego wyschnięcia. Jest to podyktowane dużą wrażliwością wykładziny na ponowne zabrudzanie czy też deformację runa, w czasie gdy wykładzina jest wilgotna.

Po zakończeniu czyszczenia powinniśmy wykonać szereg czynności w celu stworzenia właściwych warunków schnięcia:

 

Runo należy zaczesać w jednym kierunku, szczególnie w przypadku wykładzin tkanych oraz tuftowanych ciętych.

Należy upewnić się, czy nóżki mebli nie spowodują przebarwienia bejcą w przypadku drewnianych lub rdzą w przypadku metalowych. W razie potrzeby należy pod nóżki podłożyć podkładki z folii PCV lub twardego styropianu. Jeśli meble mają cokoły, warto rozważyć postawienie ich na kostkach twardego styropianu, żeby wyeliminować ryzyko przebarwień i ułatwić cyrkulację powietrza.

W pomieszczeniu należy zapewnić odpowiednią cyrkulację powietrza, usuwanie wilgotnego powietrza, oraz ogrzewanie w celu przyspieszenia odparowywania. Największy wpływ na szybkość suszenia ma wilgotność powietrza.

 W przypadku metod opartych na krystalizacji suszenie jest szczególnie ważne, a jego przebieg wpływa na jakość krystalizacji, a w konsekwencji na końcowy efekt czyszczenia.